Turizm verileri gerçeği ne kadar yansıtıyor?

Kapatılan 4 bin otelin kapısını açacak mahkeme kararı çıktı

Turizmdatabank’tan Erol Karabulut, kaleme aldığı “Mizah: İşte, turizmde söylenen ‘yalanlar’” başlıklı makalesinde turizm verileri hakkında dikkat çekici saptamalarda bulundu:
Dünya Turizm Örgütü başta olmak üzere, İspanya, Fransa vb. ülkeler, turizm verileri konusunda yalanlar söylüyor. Amaç kendilerini sıralamada ilk sıralarda göstermek. Peki, Türkiye’nin böyle bir durumu yok mu? Bunları açıklamak; bu sektörden ekmek yiyen birlik, dernek vb’lerin görevi. Ancak açıklamıyorlar, cesaretleri yok. Açıklayalım.
Özellikle Mehmet Nuri Ersoy’un bakan olduğu dönemde sıklaşan “yalanlar” şöyle sıralanabilir. Bu yalanlar, Bakanı, Günay’dan sonra en başarılı bakan yapmıştır mı acaba?

Turizmde neler “yalan”?

1- Turist sayısı hesaplanırken biz, GÜNÜBİRLİKÇİLERİ DE DAHİL EDİYORUZ (kruvziyer hariç). İspanya gibi ülkeler, dahil etmiyor va ayrıca gösteriyor!
Türkiye’de turist olmayan ancak sayılan en az 6-8 milyon giriş var. Güya ölçülmeye başlandı ama açıklanmıyor.
2- Yine turist sayısı hesaplanırken, YURT DIŞINDA YAŞAYAN GURBETÇİLERİN gelişlerini de ekliyoruz. Yaklaşık 10 milyon vatandaş. Yani, yurt dışında yerleşik herkes yılda en an 1 kez geliyor ve turist sayılıyor!
Bu ayrım ya da vatandaşı turiste ekleme İspanya gibi rakiplerde yok.
3- Ülkemize gelenlerin tesis ve evlerde yaptıkları GECELEME RAKAMLARI DA net değil. Sürekli yapılan revizyonlar çelişkili sonuçlar yaratıyor. Son revizyonda (2023) geceleme sayısı düşürülde. Ama gelir artırıldı. Bu nasıl oluyor!
Son 10 yılda yıllık geceleme toplamı % 20 düşürüldü (ortalama yıllık 15-20 milyon düşüş). Eğer gece başına 100 Dolar harcama olsa 3 ila 5 milyar Dolar gelir eksilmelidir). Oysa turizm gelirleri, revizyonla % 25 artırıldı. Geceleme düştüyse gelir nasıl artıyor?
4- Turizm, gelen turist ve geceleme dağılımı açısından yalnızca 5 ilde toplanıyor. Antalya, İstanbul, Muğla, İzmir va Aydın denebilir. Tesis ve yatak sayıları da öyle iken ve 81 şehirden 40’ına turist gelmezken, ANADOLU’YA YAYILMA HEDEFİ de yalan!
5- Türkiye’de yapılan otel yataklarının en az % 33’ü DEVLET (HALKTAN ÇIKAN) TEŞVİKLERİ ile yapılmıştır. Hal böyle iken özel sektör hâlâ teşvik istiyor, çünkü turizm geliri ve etkisi şişiriliyor.
6- Turizm geliri hesaplamada (birkaçı dışında) yapılan her şey anketlerle tahmin ediliyor. Tahminlerde kullanılan yönten açıklanmıyor. Sadece anket yapıldığı söyleniyor. Mesela iki yıldır yabancılara yapılan konut satışları vb. en az % 50 düşerken nasıl olur da gelir sürekli artar!
7- Türkiye’ye paket turla gelenlerin harcamalarında ülkemizde kalan pay belli iken, ferdi olarak gelenlerde bu ayrım yoktur. Yani tamamı gelir yazılıyor ve gelir şişiriliyor.
8- Türkiye’de tesis başına yatak sayısı, rakiplerinin en az 2 katı iken, yani ürün sayısı fazla iken, nasıl oluyor da gelir artıyor! Türkiye’de tesis başına ortalama 300 yatak varken İspanya’da 120, Yunaistan’da 100, İtalya ve Fransa’da 100’ün altıdır.
9- Öte yandan turizm teşvikli yatırımlar listesi Eylül 2023’ten beri detaylı yayınlanmıyor. Yaırımlar ne durumda gizleniyor.
10- Turizm geliri, ülkelere göre, paket tur ve ferdi gelir ayrımı pandemiden bu yana yayınlanmıyor. Yalnızca toplam revize rakamlar açıklanıyor. 2019’dan beri karşılaştırma şansı artık yok.
11- Yabancı turistten gelirler açıklanmıyor. Yalnız toplam ve TC vatandaş gelirleri açıklanıyor. Kişi başı ve gecelik gelirde de pazarlar 2019’dan beri karşılaştırma şansı kalmayacak şekilde açıklanıyor.
12- Turist profili verilerinin kapsamı daraltıldı. 2019’dan beri geceleme detayları kaldırıldı. Kısıtlı bilgi var.
13- Evlerde yapılan geceleme rakamları 2023’ün ilk yarısından sonra açıklanmıyor ve kaldırıldı.
14- TGA bütçesi, gelir ve giderleri gerçekleşmeleri Bakanlıkça hiç açıklanmadı. Yalnızca gerçekçi olmayan raporlara dayalı Sayıştay Raporları var.
15- Türkiye’nin dünyadaki gerçek yeri ve rolünün değişimini gösteren analizler yayınlanmıyor. 2019 öncesine ait sınırlı yayın var.
16- Turist profilimizdeki değişimler araştırmalarla ortaya konmuyor. Oysa TGA’nın görevleri içindeydi.
17- TÜİK mal bazında fiyatları Nisan 2022’den beri açıklamıyor ve turizmde maliyet endeksi hesaplanamıyor.
18- Ürün gamı özelinde turist sayısı ve turizm geliri yıllardır açıklanmıyor. Üstelik, turistlerin geliş nedenleri altında; tatil, spor, kültür birleşik durumdadır. Bu yüzden, ürün tipinde, kaç kişi Türkiye’ye geliyor ve ne harcıyor bilinmiyor.
19- Turizmde şehirlerin rolleri; gelen kişi ve tesis sayısı dışında bilinmiyor. Bölge ve şehir bazında gelirler yok.
20-Turizmde doğrudan yabancı sermaye yatırımı düştü. Bir otel parası kadar bile değil. Kapanan otel sayısı % 50 kadar artmış durumda.
Bunlar son yıllarda görülen kısıtlardan-yalanlardan bazılarıdır, çoğaltılabilir… Amaç mizahsa budur.