TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda dün Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bütçe görüşmeleri gerçekleştirildi. Görüşmelerde Deva Partisi İzmir Milletvekili Seda Kaya Ösen turizm sektörünün sorunlarıyla ilgili konuşma yaptı.
Ösen'in konuşmasından satırbaşları şöyle:
Sektöre verdiğiniz para yine sektörün kendi parası!
2025 yılı merkezî yönetim bütçesi içerisinde Bakanlığınızın payı yüzde 0,36, Türkiye'nin 2024 yılı turizm gelirindeki hedefi 60 milyar dolar, Bakanlığın bütçesi 1,5 milyar dolar. Sayın Bakan, size göre bu rakam çok az değil mi? Yılda 60 milyar dolar gelir getirecek bu sektör size, siz de bunun yüzde 2,5'ini sektöre yatırım olarak döndüreceksiniz. Aslında, sektöre verdiğiniz para yine sektörün kendi parası, sektörden toplanan gelirler var biliyorsunuz. Bu rakamlara bakarsak 2024 yılında konaklama vergisinden 12,9 milyar lira, TGA turizm payından 4,8 milyar lira toplanması bekleniyor; toplamda 17,7 milyar lirayı Hükûmetiniz turizmci sayesinde zaten gelir olarak sağlıyor. 2024 yılındaki Bakanlığınızın bütçesi olan 38 milyar 964 milyon liranın yüzde 45'ini konaklama ve TGA turizm payı oluşturmuş olacak yıl sonunda. Buradan bakınca, bu kadar çok gelir getiren ancak bu kadar yanında olunmayan başka bir sektör, başka bir bakanlık yok.
Rakiplerimiz turizm sektörü için kesenin ağzını açtı, peki ya biz?
Turizmde birçok sorunumuz var, en başta yatırım meselesi geliyor. Rakiplerimiz Orta Doğu'da ve Akdeniz havzasında ciddi miktarda teşvikler ve yatırımlar yapıyor; tabiri caizse, özellikle Orta Doğu'da oluk oluk para aktarılıyor Turizm sektörüne. Bugün Türkiye'de turizm yatırımcılarına kullandırılan kredi stoku 2024'ün ilk dokuz ayında 13 milyar dolar; yeni rakiplerimizden Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonu adı altında, içerisinde turizmin de olduğu birçok sektöre 800 milyar dolar yatırması bekleniyor. Burada tek kaynak maddi de değil Sayın Bakan, Suudi Arabistan'daki bu projeler için insan kaynağı olarak İngiltere'deki Surrey Üniversitesinde koskoca bir turizm fakültesi kapatılmış durumda; bütün bu eğitimi de turizm yatırımı yapan Suudiler ödüyor o öğrencilerin geri dönüp çalışması karşılığında. Yine, Yunanistan, yatırımcılarına sağladığı Avrupa Birliği kaynaklı hibelerle, uzun vadeli kredilerle ön plana çıkmaya çalışıyor. Biz 2028 yılındaki turizm hedeflerine ulaşacaksak eğer bunu yeni yatırımlarla, turizmcinin finansmana erişimini kolaylaştırarak yapabiliriz.
Turizmciler 5 puanlık ihracatçı indiriminden neden yararlandırılmıyor?
Turizm sektörü kanunun üzerindeki ihracatçı olarak gözüküyor ancak Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 32'nci maddesinden kaynaklı 5 puanlık ihracatçı indiriminden yararlanamıyor. Oysaki turizm sektörü de hizmet ihracatçısı; bu konuda turizmcilerin çok fazla haklı talepleri var, size iletmek isterim.
Son OVP'de turizm gelir hedefi neden geriledi?
Orta Vadeli Program (OVP) rakamlarına değinmek istersek, 2025 yıl için 64,7 milyar dolarlık gelir hedefi konmuştu, bu rakam son yayınlanan OVP'de 63,6 milyar dolara geriledi. Turizm gelirlerin hesaplanmasında sorunlar mı yaşanıyor, sormak isterim. Neden bu geriye gidiş var? Bu noktada size TÜİK'in geçmiş yılları kapsayan ana revizyon çalışmasını hatırlatmak isterim, 2022 yılında TÜİK geçmiş yıllardaki turizm gelirlerinin doğru hesaplanmadığından yola çıkarak bu çalışmayı yayımlamıştı. Yine benzer bir durumla karşı karşıya mıyız? Ödemeler dengesindeki net hata ve noksan payındaki artışın size göre sebebi turizm geliri ve hesaplamalarındaki yanlışlıklar olabilir mi? "