THY ve engelsiz seyahat

Engelli bireylerin özgürce seyahat edebilmesi, çağdaş bir toplumun ve adil bir sistemin göstergesidir. Ancak Türk Hava Yolları (THY), bu alandaki eksiklikleriyle hem bireylerin haklarını zedeliyor hem de Türkiye’nin uluslararası itibarını riske atıyor. Engelsiz bir seyahat ve engelsiz bir hayat , sadece THY nin değil bizimde sorumluluğumuzdur. Bizim ailemiz onlar.

Engelli yolcuların ve yakınlarının görmezden gelinen hakları

THY, tekerlekli sandalye bulamadığı durumlarda , engelli yolculara bilet iade hakkı tanıyor. Ancak bu yüzeysel çözüm, engelli yolcuların, ailelerinin, arkadaşlarının ve refakatçilerinin gerçek mağduriyetlerini gidermekten uzak. Tekerlekli sandalye temin edilemediği için uçuşa dahil olamamak, yalnızca bir ulaşım aksaması değildir; sağlık randevuları, iş toplantıları ve kişisel programların da sekteye uğraması demektir. Tekerlekli Sandalye temin edilemediği için seyahat edemeyen bir yolcunun yanı sıra refakatçileri ve aile üyeleri de aynı mağduriyeti yaşar. Bilet iadesi, konaklama ve vize gibi diğer masrafları telafi etmediği gibi yolcuların tüm seyahat düzenlemelerini de altüst eder. Ve akıllara gelen ilk soru tabiki , milyonlarca dolarlık araç ve cihazların olduğu, milyonlarca TL maaş alan yöneticilerin çalıştığı kurumlarda tekerlekli sandalye teminine 'ne engel oluyor da engelsiz seyahate engel oluyor' .

Engelsiz havaalanı projesi

2009 yılında başlatılan "Engelsiz Havaalanı" projesi, hissedilebilir yüzeyler, rampalar ve geniş asansörler gibi düzenlemelerle erişimi kolaylaştırmayı hedefledi. Ancak birçok havaalanında bu altyapının eksik olduğu, var olanlarında amaca uygun kullanımının olmadığı görülüyor. SHGM’nin SHT-ENGELSİZ Talimatı, fiziksel düzenlemelerin yanı sıra personelin eğitilmesi gerektiğini vurgulasa da, pratikte bu standartların yeterince uygulanmadığı ortada. Örneğin, hissedilebilir yüzeylerin yanlış konumlandırılması, görme engellilerin bağımsız hareket etmesini zorlaştırıyor. Engelliler için verilen hizmetlerden ne kadar engelli haberdar ? ne kadarı bu hizmetlerden faydalandı ?

Uluslararası standartlardan uzaklaşmak

Birleşmiş Milletler Dünya Turizm Örgütü’nün ISO 21902:2021 standartları, erişilebilirliğin yalnızca bir hak değil, aynı zamanda ekonomik bir fırsat olduğunu vurgular. Engelli bireylerin sıklıkla refakatçileriyle seyahat ettiği düşünüldüğünde, bu grup havayolu şirketleri için sadık bir müşteri kitlesi oluşturur. Ancak THY’nin bu potansiyeli görmezden gelmesi, büyük bir stratejik eksikliktir.

Ne yapılmalı?

Fiziksel Altyapı Geliştirilmesi: Rampalar, hissedilebilir yüzeyler ve geniş asansörler, uluslararası standartlara uygun şekilde eksiksiz uygulanmalı. Havalimanındaki bu hizmetler ve engelli yolculara yönelik ayrıcalıklar konusunda engelli bireylerin kolay ve hızlı bir şekilde bilgi sahibi olması ve bu imkanlara erişimlerinin çok rahat olması sağlanmalıdır.

Personel eğitimi: Tüm çalışanlar, engelli bireylerin ihtiyaçlarına duyarlı davranış kuralları ve pratik çözümler konusunda kapsamlı eğitim almalı.

Tazminat politikalarının yeniden düzenlenmesi: Uçuş iptallerinde sadece bilet iadesi değil, ücretsiz konaklama, alternatif uçuşlar ve diğer lojistik destekler sunulmalı.

Bilgilendirme sistemleri: Sesli rehberlik, dijital uygulamalar ve görsel materyallerle yolcular hizmetlerden haberdar edilmeli.

Tam hizmet anlayışı: Hizmet, evden havaalanına kadar her aşamayı kapsamalı; yalnızca bir rampadan ibaret olmamalıdır.
Uzman ekip desteği : Ne yapmalı sorusunun cevabını yerinde yapacağı araştırmalarla arayan , analiz eden ve çözüm üreten uzmanlardan oluşan , liyakatlı birimlerin oluşturulması

Erişilebilirlik bizim sorumluluğumuzdur

Erişilebilirlik yalnızca engelli bireylerin değil, tüm toplumun , yani bizlerinsorumluluğudur. THY’nin, engelli bireylerin yaşam kalitesini artıracak dönüşümlere öncülük etmesi, yalnızca insani bir görev değil, aynı zamanda ulusal bir prestij meselesidir. Uçuş, bir yerden bir yere gitmekten öte bir özgürlüktür ve hiçbir engel bu özgürlüğü kısıtlamamalıdır.