TEPAV İcra Direktörü Dr. Güven Sak Dünya Gazetesi'nde 'Thomas Cook gitti ama booking.com hala ayakta' başlıklı yazısında 178 yıllık Thomas Cook seyahat şirketi battığını 23 yıllık booking.com'un ise faaliyetini halen büyük bir şevkle sürdürmeye devam ettiğini ifade etti.
Türkiye'nin de booking.com yasağını sürdürmeye devam ettiğini belirten Sak yazısında şu ifadeleri kullandı:
" Dün yabancı sim kartlı bir akıllı telefondan baktığımda, booking.com sitesi “Biz, Türkiye’deki rezervasyon imkanlarına erişiminizi sağlayamıyoruz” diyordu. Anlayacağınız manasızlık devam ediyor hala.
'Thomas Cook'u teknoloji bitirdi'
Nedir? Booking.com, Thomas Cook’un en büyük rakibiydi doğrusu. İnternette fiyat karşılaştırması ve doğrudan rezervasyon yapmaya imkan veriyordu. Üstelik alanında tek de değil, bir çok benzeri de var. Zaten Thomas Cook’u bitiren temel etki teknolojiden geldi. Alman TUİ gibi rakiplerden daha çok, yeni teknolojilerin turizm piyasasını sallaması hasarı artırdı. Hatta tasarruf amaçlı yaptığı şirket evliliği de aksine zarara neden oldu. Ve sonunda 560 ofisli Thomas Cook, fiziki dükkan sayısı sınırlı rakipleri karşısında ezildi. Booking.com’un 70 ülkede 198 ofisi var mesela. Toplam çalışan sayısı ise 17 bin civarında. Nedir iş daha verimli çalışarak, iş modelini değişene uyarlamakta sonuçta. Bu teknolojik dönüşümün kazananı ofisleri olan maliyetli şirketler değil ofise daha az ihtiyaç duyan internet tabanlı seyahat işletmeleri oldu.
'booking.com yasağı akıllı bir karar değil'
Türkiye’nin, booking.com’u yasaklayarak, bu önemli piyasasında Thomas Cook’a verdiği cömert destek bile Thomas Cook’u kurtaramaya yetmedi bana sorarsanız. Doğrusu ben hadiseyi böyle gördüm. Türkiye, bu çağda Thomas Cook yaşasın diye, en çok onun işine yarayacak manasız bir yasak koydu. Bizim işletmelerimiz düşünüldüğünde, Türklerin bir bütün olarak refahı dikkate alındığında, pek de akıllı bir karar değildi. Genelin değil ancak çok küçük bir özelin işine yarayan kararlara iktisat politikası tasarımı açısından ben doğrusu başka bir şey diyemiyorum. Kağıt üzerinde, “akıllıca değil” demeyi tercih ediyorum.
İngiliz Thomas Cook Seyahat Şirketi, kendisine borç verenlerle anlaşamadığı için battı. Borçları dağı aşmıştı. Borç verenler, artık yeter deyip, borçlarını yenilememeye karar verdiler. Şirket borçlarını zamanında ödemek için yeniden borçlanamadı, yani, borç servisini yapamadı. Battı. Bakınız burası çok önemli: Borç servisini yapamadı. Şimdi artık iflas süreci başladı.
Borçlar bini aşarsa, borç servisi gereği hızla artarsa, borç verenleri ikna etmek hep zorlaşır. Bizim Hazinemizin, önümüzdeki yıla dönük borç servis oranı da artık yüzde 50 daha yüksek mesela. Aynı zamanda borç servisinin kur ve faiz hareketlerine duyarlılığı da tavan yaptı. Bu durumda elbette borç verenlerin daha sert kural koyduğu, borç alanın daha sıkı emir aldığı bir niteliksel değişim kaçınılmaz olur. Thomas Cook, benzer bir biçimde gitti.
'booking.com'la manasız itişme bitirilmeli'
Ama ben size hemen bir global tedbir söyleyeyim: Türkiye’nin booking.com ile olan manasız itişmesini de bir an önce sona erdirip, teknolojinin getirdiği yeni mecralarla ilişkilerini sıkılaştırmasında fayda var. Şimdiden bir kez daha söylemiş olayım. Hazır yasaklardan bahsederken, Wikipedia yasağını da hatırlatayım. Hadi millet önemli değil anladım ama turistlere ayıp oluyor."