Maliye Dergisi’nin 187. sayısında yayımlanan ve 2008-2020 dönemini kapsayan bir araştırma, turizmin Türkiye ekonomisi üzerindeki etkilerini dinamik panel veri analizi yöntemiyle ele aldı. Ege Üniversitesi ve İstanbul Okan Üniversitesi’nden akademisyenlerin yürüttüğü bu çalışma, turizmin ekonomik büyümeye anlamlı bir katkı sunduğunu, ancak bazı sorunların büyümeyi sınırlandırdığını ortaya koydu. Araştırmanın bulguları, bölgesel kalkınma stratejileri için çarpıcı ipuçları içeriyor.
Turizmin pozitif etkisi
Araştırmaya göre, turizm sektörü, döviz girdisi sağlayarak Türkiye’nin cari açığının kapanmasına yardımcı oluyor ve istihdam yaratıyor. Ayrıca, turizmin az gelişmiş bölgelerde ekonomik faaliyetleri artırarak bölgesel kalkınmayı desteklediği belirtildi. Ancak, turizmin büyümeye olan katkısının düşük seviyede kaldığına dikkat çekildi. Araştırmacılar, bu katkıyı artırmak için altyapı yatırımlarına ve sürdürülebilir turizm politikalarına ağırlık verilmesi gerektiğini vurguladı.
Beşeri sermaye uyumsuzluğu büyümeyi sınırlıyor
Araştırmanın en dikkat çekici bulgularından biri, beşeri sermaye ile ilgili oldu. Eğitimli iş gücünün iş piyasasının ihtiyaçlarıyla örtüşmemesi, ekonomik büyüme üzerinde olumsuz bir etki yaratıyor. Bu durum, “beşeri sermaye uyumsuzluğu” olarak adlandırılan yapısal bir soruna işaret ediyor. Üniversite mezunlarının iş piyasasında yeterince değerlendirilememesi ve niteliklerinin altında işlerde çalıştırılması, Türkiye’deki üretkenlik ve verimliliği düşüren unsurlar arasında yer alıyor.
Araştırmacılara göre, bu uyumsuzluk, Türkiye’nin düşük ve orta teknoloji odaklı üretim yapısıyla doğrudan bağlantılı. İş gücü piyasasında en çok ihtiyaç duyulan mesleklerin teknik becerilere sahip mavi yakalı çalışanlar olduğu vurgulanırken, bu durum üniversite mezunları için iş bulmayı zorlaştırıyor.
Büyümeyi destekleyen unsurlar
Teknoloji, fiziksel sermaye ve iş gücü değişkenleri, Türkiye ekonomisinde büyümeyi destekleyen faktörler olarak öne çıkıyor. Araştırma, teknolojik ilerlemenin üretkenlik ve yenilikçiliği artırdığını, altyapı yatırımlarının ise yerel kalkınma üzerinde önemli bir rol oynadığını belirtti. İş gücünün geniş ve dinamik yapısı, ekonomik büyümeyi teşvik eden temel unsurlar arasında yer alıyor.
Sürdürülebilir politikalar şart
Araştırma, turizm sektörünün Türkiye ekonomisindeki yerini daha güçlü kılmak için bir dizi öneri sundu. Öncelikle, ulaşım, konaklama ve dijital altyapı yatırımlarının artırılması gerektiği ifade edildi. Turizm faaliyetlerinin çevresel etkilerini minimize etmek için sürdürülebilir turizm politikalarının önemine vurgu yapıldı. Ekoturizm projelerinin teşvik edilmesi, doğal kaynakların korunması ve yerel üreticilerle turizm işletmeleri arasında iş birliğinin artırılması, öne çıkan öneriler arasında yer aldı.
Yerel kalkınmaya destek
Turizmin bölgesel bir olgu olduğunu belirten araştırmacılar, özellikle kırsal turizm projelerinin desteklenmesi gerektiğine dikkat çekti. Yerel üreticilerin turizm faaliyetlerine entegre edilmesi, bölgesel kalkınmaya büyük katkı sağlayabilir. Bunun yanı sıra, turizm sektöründe çalışanlara yönelik eğitim ve sertifikasyon programlarının artırılması, sektördeki kaliteyi yükseltebilir. Mevsimlik turizm çalışanlarının sosyal güvencelerinin geliştirilmesi, sektöre olan ilgiyi artıracak adımlardan biri olarak görülüyor.
Turizm yanlı büyüme hipotezi doğrulandı
Araştırma sonuçları, Türkiye için “turizm yanlı büyüme” hipotezinin geçerli olduğunu ortaya koyuyor. Ancak, bu büyümenin sürdürülebilir hale getirilmesi ve etkinliğinin artırılması için uzun vadeli stratejik planlamalar yapılması gerektiği vurgulandı. Araştırmacılar, kamu ve özel sektör iş birliğinin önemine dikkat çekerken, yerel kalkınma stratejilerinin başarılı bir şekilde uygulanması için somut adımlar atılması gerektiğini ifade etti.
Bu bulgular, Türkiye’de turizm sektörünün ekonomik büyüme üzerindeki etkilerinin daha yakından incelenmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Ekonomik kalkınma ve sosyal refah için sektördeki potansiyelin tam anlamıyla kullanılması, stratejik ve sürdürülebilir politikaların uygulanmasına bağlı görünüyor.