Havayolu şirketleri, tedarik zinciri sorunları nedeniyle zor günler yaşıyor. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA), dün yaptığı bildirimde bu sorunların 2025’e kadar devam edeceğini ve sektördeki maliyetleri artırıp büyümeyi sınırlayacağını duyurdu.
Uçakların yaş ortalaması arttı
Küresel uçak filosunun yaş ortalaması, 14.8 yıla çıkarak rekor seviyeye ulaştı. Bu rakam, önceki yıllardaki 13.6 yıl ortalamasına göre belirgin bir artışı gösteriyor.
Ayrıca, yeni uçak teslimatları ciddi şekilde azaldı. 2018’de 1.813 uçak teslim edilirken, 2024 yılında bu sayı 1.254’e düştü. 2025’te teslimatların 1.802’ye çıkması bekleniyor, ancak bu bile hedeflerin oldukça altında.
Uçak siparişleri birikti
Yeni uçak siparişleri birikmiş durumda. Teslim edilmeyi bekleyen uçak sayısı 17.000’e ulaştı. Mevcut hızla bu siparişlerin tamamlanması 14 yıl alabilir. Ancak teslimat hızının artmasıyla bu sürenin kısalması bekleniyor.
Öte yandan, dünya genelindeki uçakların %14’ü (yaklaşık 5.000 uçak) hâlâ park edilmiş durumda. Bunların 700’ü, motor kontrolleri gibi teknik sorunlar nedeniyle uçamıyor.
Havayolları üç ana sorunla karşı karşıya
IATA Genel Direktörü Willie Walsh, tedarik zinciri sorunlarının havayolu şirketlerini üç alanda zorladığını söyledi:
Gelir kaybı: Daha fazla uçak olsaydı, bu uçaklar kârlı şekilde kullanılabilirdi.
Artan maliyetler: Eski uçaklar daha çok yakıt harcıyor ve daha pahalı bakımlar gerektiriyor.
Çevresel zorluklar: Daha verimli uçaklar üretilemediği için emisyon hedeflerine ulaşmak zorlaşıyor.
Yakıt tasarrufunda ilerleme durdu
Rapora göre, 2023-2024 yılları arasında yakıt verimliliği iyileşmedi. Leasing (kiralama) fiyatları ise 2019’a göre %20-30 oranında arttı.
Walsh, havacılık sektörünün net sıfır karbon emisyonu hedeflerine ulaşma konusunda kararlı olduğunu vurguladı. Ancak tedarik zinciri sorunları, çevresel performansı olumsuz etkiliyor. “Üreticiler sorunlarını çözseydi, çok daha çevre dostu uçaklarımız olabilirdi” diye konuştu.
Sektör, bu sorunların bir an önce çözülmesi için uçak ve motor üreticilerine çağrıda bulunuyor.