Deli Dumrul hikayesi gibi!

Yazılarımı takip edenler bilir, söz konusu turizm sektörüyse, ortaya çıkan sorunları işin uzmanlarından görüş de alarak detaylı irdeler, sonra yazmaya çalışır ve kamuoyun dikkatine sunarım. Haliyle önümüzdeki ocak ayında yürürlüğe girecek olan konaklama vergisi ile ilgili görüşlerimi sorup merak edenlerin sayısı artınca bu yazıyı yazmaya karar verdim.

Konaklama vergisi ile ilgili görüşlerimi yazmadan önce turizm sektörüne dayatılan ve bazılarının uygulama biçimlerine bakınca sektörde infial yaratan yeni vergileri anlatmamız gerekiyor.

İşin ilginç yanı bu vergilerin tamamı bizden biri olduğunu düşündüğümüz Sayın Kültür ve Turizm Bakanımızın göreve başladığı Temmuz 2018 yılından sonra gündeme gelmiş olmasıdır.

Ne kadar tesadüf değil mi?

2019 yılından itibaren turizm sektörüne yönelik vergi türlerine bir göz atalım mı?

2019, turizm sektörüne yönelik vergilerin çeşitlendirilmesinde önemli bir yıl oldu. Aşağıda yazacağım vergiler bu dönemde hazırlanıp planlamaya sokuldu. Burada yazacaklarım turizm yapan herkesi kapsayanlar. Birde sektörün belli bir kesimini kapsayanlar var ki onları da burada yazıp uzatmak istemiyorum.

-1 Ocak 2019’da devreye giren ve dış hat yolculara uygulanan 3 euro güvenlik vergisi yürürlüğe girmişti. Kısaca biz buna havalimanı ayakbastı vergisi diyoruz.

-18 Ocak tarihinde çıkan 7161 sayılı yasayla vergi mevzuatında yapılan değişikliktir. Bu değişikliğe göre kur farkının KDV matrahına dahil olduğuna yönelik düzenlemenin yapılmasıdır.

-Çıktığı günden buyana üzerinde en çok tartıştığımız diğer bir vergi türü ise kısa adı TGA olan ‘Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı’ için ödediğimiz paylardır. Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden ve deniz turizmi tesislerinden binde 7.5 olan bu paylar seyahat acenteleri ve hava yolu işletmelerinden on binde 7.5 olarak belirlenmişti.

Neyse gözünüz aydın!

Geçen aylarda sayın Bakanımız, bu oranları biraz daha düşürdü. Bakanlıktan belgeli yeme-içme ve eğlence tesislerinden ve deniz turizmi tesislerinden binde 7.5 yerine binde 5; seyahat acenteleri ve hava yolu işletmelerinden on binde 7.5 yerine on binde 5 oranında alınacak. Bu düzenleme, 1 Ocak 2024 tarihinde yürürlüğe girecek.

-Son olarak otellere yönelik ‘konaklama vergisi’ adı altında yeni bir vergi daha uygulamaya kondu. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan bu vergi pandemi nedeniyle iki yıl süreyle ertelenmişti. Ocak 2023’ten itibaren yürürlüğe giriyor.

Bütün bu vergilerin dışından pandemi ile birlikte uygulamaya konulan ‘safe turizm’ ve önümüzdeki sene devreye girecek olan ‘sürdürülebilir turizm’ sertifikaları için işletmelerin ödeyeceği ücretlerden bahsetmiyorum bile!

Konaklama vergisinde kafalar karışık gibi!

Hazır sözü açılmışken bu konaklama vergisi konusunu biraz açmakta fayda var. Maalesef bugüne kadar konulan vergi türlerinin neredeyse tamamında uygulamalarda bir sürü aksaklıklar yaşandı. Geçen hafta yayınlanan Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından hazırlanan ‘Konaklama Vergisi’ uygulama tebliğinde de yine bunu gördük. Kısaca konaklama vergisinin kimden ne şekilde toplanacağı konusunda kafalar karışık.

Mesela, yayınlanan konaklama vergisinin uygulama tebliğine göre; eğer seyahat acentesi ürünü satarken konaklama vergisini de paket fiyatına dahil ettiğini otele ispatlarsa, otel misafirden ayrıca konaklama vergisi almayacakmış.

Haliyle bunu fırsat gören bazı gözü açık oteller işi hemen acentaların üzerine yıkmaya çalışıyor. ‘Beni ilgilendirmez kardeşim ben sana fatura ederim’ deyip işin içinden sıyrılmaya çalışıyor. Oysa konaklama vergisinin tüm sorumluluğu adı üzerinde konaklama işletmesine aittir.

Konaklama vergisinin 1 Ocak 2023’ten itibaren uygulamaya gireceğini bildiği halde 2023 yılı fiyatlarını hazırlarken bunları düşünmemiş olamaz. Bu sene yapılan kontratların hepsinden neredeyse %15-20 artışlar yapan bir konaklama tesisinin yürürlüğe girecek %2’lik konaklama vergisini bile acentalara yıkmaya çalışması anlaşılır gibi değil. Madem o kadar zam yapmışsın bari %2’lik vergiyi de acentaya verdiğin fiyatın için soksaydın ya!

Diğer bir usul de yolcu otele giriş yaparken bu verginin tahsilat şeklinden gerçekleşiyor. Mesela acenta otelden 80 euroya aldığı odayı misafire 85 eurodan satıyorsa otel yolcudan 80 euro üzerinden vergi tahsilatı yapacak ki burada yolcu-acenta arasındaki fiyat mahremiyeti kaybolacak ve bir güvensizlik ortamı oluşacak.

Konaklama vergisi birçok ülkede şehir vergisi adı altında alınıyor ve o şehrin altyapısına kullanılıyor. Üstelik uygulama şekli hiçte karışık değil. Tüketici otele geldiğinde kişi başı sabit bir ücret ödüyor. El alem öyle bizdeki gibi alengirli işlemlerle uğraşmıyor. Her işte olduğu gibi bu işte de işin kolayına hiç bakılmadı.

Turizm sektörü vergilerle bunalmış durumda!

Turizm sektörü dediğimizde içinde birçok hizmeti barındırıyor. Haliyle yiyecek, içecek, konaklama, tur, transfer, muhtasar, gelir vergisi, SGK vesaire derken yirmiden fazla vergi çeşidi ile karşı karşıya kalan bir sektörden bahsediyoruz. Bütün bunların üzerine ayakbastı, TGA, konaklama vergileri ve diğer vergi türleri derken işin içinden çıkılmaz hale geliyor.

Tabii bütün bu vergi türlerinin tamamı tüketicinin cebine yansıyor. Alım gücü düşüyor. Hedef pazarlarımızda rekabet edebilirlikle ilgili argümanlarımız azalıyor.

Turizm sektörü olarak 2016, 2017 ve 2020 hatta 2021 yıllarında yaşadığımız onca travmaya rağmen bu kadar çok vergi yükü ile karşı karşıya kalmak inanılır gibi değil. Başka bir gariplik ise sektör temsilcilerinin bütün bu olanları sessizce izlemeye devam ediyor olmasıdır.

Bu yazıda ele aldığımız kadar ele alamadığımız daha bir sürü konu var. Onları burada uzun uzun anlatıp milleti sıkmaktansa durumu anlatan Dede Korkut hikayelerinden küçük bir bölüm alıntılayarak yazımı tamamlamak istiyorum.

Zamanında Anadolu’da Deli Dumrul adında bir er varmış, Kurumuş bir derenin üstüne köprü yaptırıp geçenden 33 akçe, geçmeyenden de döve döve 40 akçe alırmış...

Turizm sektörü olarak durumumuz tamda budur!

Mutlu yıllar dilerim!