Covid-19 sonrası: Değişimi yönetmek ve geleceği planlamak

Covid-19 sonrası dünyanın birçok ülkesi ve sektöründe iş modellerinin değişeceği aşikârdır. Dünya Turizm Örgütü tarafından 21. Yüzyılın en önemli sektörü olarak kabul edilen ve bir hizmet sektörü olan turizm de bundan en fazla etkilenecek sektörlerin başında gelmektedir. Bu bağlamda, müşteri beklentilerinde çok büyük/radikal değişimler olacağı herkes açısından hem fikir olunan önemli bir konudur. Müşteri beklentilerindeki büyük değişimlere hızlı, güçlü ve etkili yanıt verebilen, yenilikçi deneyimler üretebilen destinasyonlar bu iş bittiğinde ayakta kalacaktır. Değişimin sırrı, bütün enerjimizi yeniyi inşa etmek üzerine odaklanmamızdır. Eskiyle savaşmak üzerine değil. O zaman vakit, değişim vaktidir. Başarı için tüm sektörlerimizle beraber turizm ekonomimizi de değişime hazır hale getirmeliyiz. Hızlı, esnek, yenilikçi ve insan odaklı olarak. Bundan sonra otellerin ya da seyahat acentelerinin web sayfalarına covid-19 ile yapılan mücadele de ne kadar başarılı olduklarına ilişkin, insanların gönül rahatlığıyla sorunsuz bir şekilde tatillerini güvenle geçirebilecekleri bir yer olduğunu gösteren materyaller koymaları önemli olacaktır. Müşterinin destinasyon seçiminde bunlar oldukça önem arz edecek konular arasındadır. Bunlar, covid-19 ile ilgili yetkili bir STK, kurum ya da kuruluştan alınmış sertifika, otelin temizlik ve hijyene verdiği önemi gösteren video, fotoğraf vb. şeyler olabilir. Hiç kuşkusuz bunlar misafir üzerinde etkili olacaktır.

Diğer yandan, hafta hafta gün gün bakmak gerekiyor sektöre yönelik verilere. Bir anda her şey pozitif de olabiliyor, negatifte. Çoğu turizm ülkesi öncelikle iç pazarlarında bir iyileşmenin olacağı yönünde hem fikir. Buna ilave olarak, Güney Asya iç pazarı yoğun kullanıyor ve ciddi bir toparlanma söz konusu. Beklentiler de bu yönde zaten. Toparlanma öncelikle Asya’dan başlayacak ve Avrupa ile ABD’ye doğru kayacak. Türkiye için ağustos ayına yönelik bir pozitif dönüş var. Ancak dediğim gibi günlük değişebiliyor. Algı yönetimi oldukça önemli bu süreçte. Artık izole tatiller ve daha küçük işletmelere ilgi artacak gibi görünüyor. Temmuz ayı içerisinde Türkiye’de iç pazarda ciddi bir artış beklentisi var. Sektöre yönelik veriler, iptallerin azaldığını gösteriyor. Toparlanma süreci önce konaklama sektöründen başlayacak ve havayollarına doğru daha gecikmeli bir geçiş yaşanacak.

Değişimi tamamen öngörmek biraz zor. Ancak örnek vermek gerekirse, işletmelerin 5 gece kal 4 gece öde gibi kampanyalar başlatması talebi daha cazip hale getirebilir. Ya da otellerin mutfaklarında kullandıkları sebze ve yeşillikleri kendi bahçelerinde yetiştirmeleri ve bunları misafirlerine sunmaları tercih edilme nedenleri arasında olabilir. Ayrıca misafirler eskiden tatillerini yılda 3 veya 4 seferde ve ayrı zamanlarda yapabiliyorlardı. Artık tek seferde ve uzun süreli olacağı öngörülüyor. Eğer kafasında kaldığı yere ilişkin psikolojik açıdan covid-19 rahatlaması oluşmuşsa, tatil süresini uzatabilir.

Türkiye’de 12.000’e yakın seyahat acentesi var. Onların ayakta durması da ülke turizmi açısından çok ama çok önemli. FTI Group Yönetim Kurulu Başkanı Gunz, yapmış olduğu bir açıklamada, iadeler ve acentelere yönelik çalışmalarını şöyle özetledi: “Misafirlerimize iki seçenek sunduk. Birincisi para iadesi, diğeri ise tatilini ertelemesi karşılığında; Türkiye’deki tatillerinde harcamak üzere 200 Euro’luk seyahat kuponu. Misafirler, Türkiye’ye geldiklerinde bu kuponu bozdurarak gezilerinde kullanabiliyorlar. Buradaki amacımız, misafirlerimizi memnun etmek ve onların tatillerinden vazgeçmemelerini sağlamak.” dedi. Bu ve benzeri kampanyalar acenteleri yaşatacak ve ayakta tutacak uygulamalara güzel bir örnektir. Türkiye’de devletin acentelere söz verdiği 50.000 TL’lik ödemeler bazı şartlara bağlandı. Örneğin, geçen yıl için belirli bir ciroya ulaşmış olmak ya da belli bir sayıda istihdama katkı sağlamış olmak gibi. Ödemeler için Bakanlık kontratı görüp ona göre ödeme yapmak istiyor. Kısacası bir takım bürokratik engellerin ortadan kalkması ve acentelerin rahatlatılması gerekiyor. Özel bankaların kredi verme konusunda da isteksiz davranmaları ise süreci acentecilerin için biraz daha zorlaştırıyor. Sektördeki acentelere şu ana kadar herhangi bir hibe verilmiş değil. Sadece kredi imkanının önü açılmaya çalışılıyor.

Buradan hareketle, ülke olarak her zaman en iyiyi sunma gayretinde olmalıyız. Bunu da en hızlı şekilde yapmalıyız. Şu anda Türkiye sağlık hizmeti ve kalitesinde, Avrupa’nın en iyi ülkesi durumunda. İngiltere, İtalya ve İspanya gibi ülkelere maske, ceset torbası vb. tıbbi malzemeler göndermek çok akıllıcaydı. Çünkü bu hamle, Avrupa ülkelerinin Türkiye’ye bakışını ve imajını çok olumlu etkiledi. Diğer bir deyişle, Avrupa’dan bakıldığında Türkiye’nin sağlık hizmeti anlamında ki algısı çok iyi görünüyor. ABD’de, “insanlara el yıkamayı Türkler öğretti” denilir hale geldi.

Türkiye’de bu yıl Ege ve Akdeniz bölgesindeki Antalya ve Muğla gibi illerde turizm daha önceki yılların tersine İstanbul’un önüne geçecek. Bununla birlikte, Türkiye Güney ve Doğu Akdeniz bölgesinde en yeni ve en geniş otellere sahip. Akdeniz çağında ülkenin en yakın rakipleri olan İtalya, İspanya ve Yunanistan gibi ülkelerde tesisler bizdeki kadar yeni ve geniş değil. Türkiye, her konuda rakibi olan bu turizm ülkelerinden çok daha iyi ve de etkili. Türkiye’nin bu ülkelerden bir diğer farkı ise hemen hemen tüm turizm STK’ları ile tek yürek olarak dinamik bir şekilde ve hızlı reaksiyon göstermesi. Bu bağlamda, süreci akıllıca yönetirsek olumsuz havayı olumluya çevirebiliriz. İletişimin gücünden ve büyüsünden yararlanmamız lazım. İletişimimizi iyi pazarlamalıyız. Ancak bu geleneksel yöntemlerle olmamalı. Aynı ürün ve hizmeti, aynı şekilde farklı ülkelere satamayız. Hepsinin kültürü, tatil anlayışı veya müşteri beklentisi birbirinden çok farklı. Bu farklılıkları göz önüne almak gerekmektedir. “Temizlik imandandır,” felsefemizi algı yönetimi şeklinde çok iyi lanse etmemiz gerekiyor. Temizlik, hijyen ve sağlık hizmeti kapsamında işletme ve destinasyon güvenliğimizin çok iyi olduğunu her reklam mecrasında kullanmalıyız. Özellikle de sosyal medyada. İyi bir stratejiyle ve dijital pazarlamayı da öne çıkartarak dikkatli bir atılım yapmalıyız. Algı yönetimi ülke açısından oldukça önemli. Bunları başarabilirsek belki de bu süreçten en az zararla çıkabiliriz. Sektörde 10, 20 ve hatta 50 yıl sonrası için geleceği planlamak, strateji geliştirmek, kendine güvenmek, iyi eğitilmiş, yaptığı işten mutlu olan insan profili sektör için önemli. Ayrıca ortak akıl ile uygulamaya konulacak politika ve projeler rekabet gücü ile yenilikçilik açısından dikkat edilmesi gereken diğer konulardır. Ülkemizin rekabet gücü liginde yukarıya çıkması ve muasır medeniyetleri yakalaması yukarıdaki konulara verilecek öneme bağlıdır. Charles Hendy, “Geleceğe geçmişin devamı olarak bakamazsınız… Çünkü gelecek farklı olacak ve gelecekle başa çıkabilmek için, geçmişle başa çıkma yönteminizi unutmak zorundasınız” diyerek aslında yaşadığımız soruna ilişkin bizlere yol göstermektedir.